Z czego szyć? Rodzaje materiałów

Czy wiesz, że wełna potrafi chłodzić? Albo że materiały sztuczne również potrafią być przewiewne? Materiałoznawstwo włókiennicze to bardzo rozległa dziedzina - ale na szczęście nie musisz się na niej znać :) W tym wpisie wymienimy podstawowe rodzaje materiałów, z którymi spotkasz się na początku rozwijając krawiecką pasję. 

Kiedy pierwszy raz wchodzimy do pasmanterii albo przeglądamy internetowy sklep z materiałami czujemy czasem lekką dezorientację - którego z tych pięknych materiałów użyć na zasłony, z czego uszyć sukienkę, z czego kardigan, a z czego torbę na zakupy? Warto znać kilka podstawowych różnic między materiałami, aby podjąć odpowiednią decyzję.
Być może masz już pewne intuicyjne pojęcie w jakich typach materiałów czujesz się najlepiej, a jakie się u Ciebie nie sprawdzają. Zwłaszcza przykre doświadczenia z sieciówkami odzieżowymi uczą nas, że materiał materiałowi nierówny i przez jego zły dobór możemy wręcz gotować się w lekkiej, letniej sukience. Być może była to nawet przyczyna, dla której rozpoczęłaś/rozpocząłeś przygodę z własnoręcznym szyciem ubrań? Czasami możemy jednak dać się zwieść nie tylko podczas zakupów na odległość, ale nawet po dotknięciu materiału na żywo. Mało doświadczoną osobę może oszukać na przykład jego lekka struktura, nie zdradzająca wykonania w całości z nieprzepuszczającego powietrza włókna.


Naturalne czy sztuczne?

Podstawowy, najpopularniejszy i najbardziej potoczny podział materiałów dzieli je na wykonane z włókien naturalnych, sztucznych i syntetycznych:

• Włókna naturalne pochodzą z roślin (jak len czy bawełna) lub pozyskiwane są ze zwierząt (jak wełna czy jedwab). Choć miewają różne właściwości, to można powiedzieć, że na ogół są przyjazne dla ciała, do tego dobrze wspomagają termoregulację. Tkaniny z nich wykonane mają tendencję do "urabiania się" w pierwszym praniu, dlatego zawsze powinny zostać zdekatyzowane przed rozpoczęciem szycia, żeby uniknąć przykrej niespodzianki. Wiele z nich dość mocno się gniecie, całkiem nieźle chłoną też wodę. Materiały z nich wykonane świetnie nadają się na ubrania noszone na co dzień.
  
  
• Włókna syntetyczne to takie, które zostały wytworzone przez człowieka. Mogą charakteryzować się różnymi właściwościami w zależności od materiału wykonania - od zwykłego poliestru po tkaniny do zadań specjalnych, takie jak na przykład stroje dla sportowców. Supermocne, syntetyczne włókna (na przykład kevlarowe) stosuje się w odzieży roboczej. Włókna syntetyczne nadają się też na materiały wodoodporne chroniące przed przemakaniem, niezastąpione przy wyrobie odzieży turystycznej i tropikach namiotów. Nieodpowiednio zastosowane sprawią jednak, że będziemy czuć się w ubraniu bardzo niekomfortowo. 
   
• Włókna sztuczne - choć brzmi to przerażająco, wcale nie musi oznaczać wyrobu, którego lepiej unikać w codziennym ubiorze. Takie włókna wytwarza się z roślinnej celulozy i należy do nich na przykład stara, poczciwa wiskoza - delikatna dla ciała, komfortowa, mało gniotąca się i przewiewna. 

Oczywiście gotowy materiał może składać się z mieszanki włókien różnego rodzaju. W ten sposób możemy cieszyć się zaletami obu typów włókien przy ograniczeniu niektórych wad - na przykład domieszka syntetycznej lycry dodanej do naturalnej bawełny sprawia, że materiał od razu zachowuje się inaczej, jest bardziej elastyczny i mniej się gniecie.




Rodzaj splotu

Bardzo dużo właściwości danego materiału zależy również od sposobu splotu włókien. Na przykład gruba wełniana włóczka zmotana w luźne warkocze na drutach nada się na zimowy sweter, natomiast ta sama wełna w postaci odpowiednio wykonanej tkaniny da nam tak zwaną cool wool, czyli przewiewny i chłodny w dotyku materiał, z którego można wykonać letnią garsonkę lub elegancką sukienkę. 

Pod względem splotu dzielimy materiały na dwie ogólne grupy, wśród których wyróżnić możemy jeszcze kilka innych rodzajów materiałów:

• Tkaniny - to materiały wykonywane z włókien układających się wobec siebie prostopadle, jedno z nich to osnowa, a drugie wątek. Tkaniny nie rozciągają się wzdłuż ani w poprzek materiału, a także najczęściej ładnie trzymają formę (rzadziej są "lejące"), dzięki czemu wyglądają bardziej szlachetnie. Dlatego najczęściej to z nich właśnie szyjemy ubrania eleganckie i wieczorowe. Istnieje kilka odmian splotu tkaninowego, na przykład atłasowy (satyna), płócienny czy skośny. 
  
  
• Dzianiny - to w dużym uproszczeniu po prostu materiały rozciągliwe. Nitka w dzianinie przeplata się tworząc oczka (jeśli potrafisz robić na drutach, z pewnością znasz przynajmniej jeden tego typu splot!). Mogą różnić się od siebie sposobami ułożenia oczek oraz grubością użytego włókna. Jeśli użyjemy cienkich włókiem i zapleciemy w drobniutkie oczka wyjdzie nam popularna "dresówka". Z takiej dzianiny można wykonać ubrania o nieco bardziej swobodnym wyglądzie. Z różnego rodzaju dzianin uszyjemy między innymi wygodny dres, delikatne ubranka dla dzieci, ale także... seksownie opinające ciało obcisłe bluzki i sukienki. 

Gramatura

Oprócz wymienionych właściwości, ważna jest również gramatura materiału. Mówi nam ona, ile włókna zostało zużyte do wyprodukowania materiału. Ten o większej gramaturze będzie cięższy, jego oczka będą bardziej zwarte i będzie bardziej sztywny. Materiał o niższej gramaturze, ale o tym samym splocie i wykonany z tego samego typo włókna może być lżejszy, bardziej prześwitujący i bardziej elastyczny. Przykładem niech będzie bawełna - tkanina wykonana w 100% z bawełny może być lekkim materiałem, który nada się na przewiewny t-shirt. Natomiast tkanina 100% bawełniana, ale o wysokiej gramaturze, równie dobrze może być... dżinsem. 




Z czego szyć?

Przygotowaliśmy dla Was również małą ściągawkę materiałów, których można użyć do wykonania niektórych elementów ubioru :) Każda z tych rzeczy może być oczywiście uszyta również z innego materiału - zależnie od tego jaki efekt chcemy osiągnąć.

• Pierwszy uszytek - najlepiej tkanina i to tkanina jak najmniej skomplikowana: na przykład surówka bawełniana lub tkanina pościelowa. Przy pomocy prostego materiału najłatwiej nauczysz się obsługi swojej maszyny, nabierzesz wprawy, poznasz jej funkcje i zapoznasz się z technikami szycia. Unikaj materiałów rozciągliwych - dzianiny bywają problematyczne w obsłudze, może zdarzać się przepuszczanie ściegów czy marszczenie.
  
  
• Torba shopperka/workoplecak - tkanina o średniej bądź raczej wyższej gramaturze, naturalna lub syntetyczna, nierozciągliwa. Podszewkę workoplecaka można uszyć z nieprzemakalnego materiału - na wypadek gdyby coś się rozlało :) 
  
  
• Ubranko dla dziecka - najlepiej sprawdzają są delikatne dzianiny z włókien naturalnych (ewentualnie z niewielką domieszką elastanu). Nie uwierają, dają swobodę ruchów i nie gniotą się podczas zabawy.
  
  
• Spódnica - można uszyć ją ze wszystkiego :) W zależności od użytego materiału będzie się jednak zupełnie inaczej układać. Ołówkową, dopasowaną spódnicę lepiej uszyć z dzianiny lub ewentualnie z tkaniny z domieszką elastanu. Spódnica z kontrafałdami będzie pięknie wyglądać po uszyciu z tkaniny - każda fałda będzie doskonale widoczna rozkloszowując się od biodra na zewnątrz. W przypadku użycia dzianiny bądź bardziej lejącej tkaniny będą one gładko spływać po biodrach i ukażą swoje piękno podczas obrotu. 
  
  
• Ozdobne zasłony - najczęściej do ich wykonania używana jest tkanina o wysokiej gramaturze. W przypadku zasłonek zwiewnych, "tańczących na wietrze" sprawdzą się tkaniny syntetyczne o niskiej gramaturze.
  
  
• Spodnie - eleganckie, garniturowe spodnie do pracy uszyjemy z wysokiej jakości tkaniny. Wykonanie z lekkiej, naturalnej tkaniny (zwłaszcza lnianej) dobrze sprawdza się również w przypadku spodni letnich i bardziej swobodnych, jak szarawary oraz krótkie, męskie spodenki. Spodnie nieco bardziej "luzackie" i sportowe, jak na przykład legginsy lepiej uszyć z dzianiny. Dżinsy to osobny temat - rzeka. Te oryginalne wykonywane są w 100% z bawełny - grubej, ciężkiej i mocnej. Do uszycia lepiej dopasowanych i wygodniejszych spodni  warto poszukać materiału z domieszką elastanu mniej - więcej do 2% i o gramaturze około 300-400 g/mb.
  
  
• Koszula - elegancka, męska koszula do garnituru wykonywana jest tradycyjnie z tkaniny bawełnianej bądź lnianej o splocie płóciennym (choć bywają oczywiście odstępstwa). Damską, casualową koszulę można uszyć również z wiskozy, jedwabiu czy mieszanki kilku włókien. Materiał z domieszką włókna syntetycznego sprawi, że koszula będzie mniej się gnieść i lepiej układać na ciele, ale uwaga - dla naszego komfortu ilość tej domieszki nie powinna przekroczyć 20%, a latem lepiej w ogóle z takich materiałów zrezygnować. 

(WEL)